ਅਸੀਂ ਦੋ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਦੇ ਕੇ ਦਿਖਾਵਾਂਗੇ ਕਿ ਕਿਉਂ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਦੀ ਦੌਲਤ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਮਾਰਕੀਟ ਪੂੰਜੀਕਰਣ (Market Capitalisation or total value of all shares ) ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸਹਿਕਾਰੀ ਸਭਾਵਾਂ (cooperatives ) ਨੂੰ ਅਨਾਜ ਦੇ ਵਪਾਰ, ਕੱਪੜਾ ਅਤੇ ਹੌਜ਼ਰੀ, ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਵਾਹਨਾਂ (EV Vehicles ) ਅਤੇ ਸੋਲਰ ਪੈਨਲਾਂ (Solar Panels ) ਵਿੱਚ ਪੈਰ ਕਿਉਂ ਪਾਉਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਉਂ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ Crony Capitalists (ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਸਿਰੋਂ ਤਕੜੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀ) ਤੋਂ ਖੋਹਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਅਡਾਨੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨਵੀਨਤਾ (Innovation) ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਫਾਂਗ (FAANG ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਫੇਸਬੁੱਕ, ਐਮਾਜ਼ਾਨ, ਐਪਲ, ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ, ਗੂਗਲ। microsoft , ਟੇਸਲਾ ਵਾਲੇ ਵੀ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਚ ਆਉਂਦੇ) ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਵੀ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਪਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ (Volume of daily shares traded) ਅਤੇ ਆਮ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ (ordinary investors) ਦੁਆਰਾ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰੋਨੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਕਾਰਪ੍ਰੇਟ ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਰਪਰੇਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹਨ।
ਜੇਕਰ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹੈ ਕ੍ਰੋਨੀ ਪੂੰਜੀਪਤੀ। ਭਾਰਤੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਕਿਤੇ ਵੀ ਗਿਣ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ (political patronage) ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਦੇ ਉਪਕਰਣਾਂ (Open Market devices without any patronage) ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ।
ਲਗਭਗ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਫੇਸਬੁੱਕ ਖਾਤਾ ਹੈ। ਐਪਲ ਆਈਫੋਨ (Apple iphone) ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਵਿੰਡੋਜ਼ (Microsoft windows operating system) ਕਮਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ (Netflix) ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਸਬ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਸ਼ੇਅਰ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸੰਭਾਵਨਾ (future potential for growth) ਹੈ।
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵੱਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕਾਰਪ੍ਰੇਟ ਕੰਪਿਊਟਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਕਲਾਊਡ (Amazon cloud ), ਅਜ਼ੂਰ ਕਲਾਊਡ (Azure Cloud) ਜਾਂ ਓਰੇਕਲ ਕਲਾਊਡ (Oracle Cloud) ‘ਤੇ ਹੋਸਟ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਟੇਸਲਾ (Tesla) ਦੁਆਰਾ ਲਿਥੀਅਮ ਬੈਟਰੀਆਂ (Lithium Batteries) ਵਾਲੀਆਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਰੇਕ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੇ ਸੂਚਕਾਂਕ (Exchange Index Fund) ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ 100 ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ NASDAQ-100 ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਦਾ TSE-100 ਸੂਚਕਾਂਕ ਹੈ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦਾ ASX-100 ਹੈ, ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ NZX-100 ਹੈ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਦਾ FTSE-100 ਹੈ, ਫਰਾਂਸ ਦਾ CAC-100 ਹੈ, ਜਾਪਾਨ ਦਾ Nippon-100 ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਂਗਕਾਂਗ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਅਤੇ ਸ਼ੰਘਾਈ (Shanghai ) ਵਿੱਚ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਟਾਕ ਸੂਚਕਾਂਕ ਹਨ।
ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਅਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਫੰਡ ਸਿਰਫ ਇਹਨਾਂ ਸੂਚਕਾਂਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਬੈਂਕ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਸੂਚਕਾਂਕ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਫੰਡ ਲੋਨ ਦੇਣਗੇ। ਇਹਨਾਂ ਸੂਚਕਾਂਕ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਮਾਰਕੀਟ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਪਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।
ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਭਾਰਤੀ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਬੰਬੇ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਓਨੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨਹੀਂ ਵਰਤਦੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ FYES ਵਿੱਚ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। FYES (Five Eyes) ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ, ਯੂਕੇ, ਕੈਨੇਡਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਪੰਜ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਸਮੂਹ ਹੈ।
ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਨੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਪੰਜਾਵਾ ਵਿੱਚ ਕੱਪੜਾ ਮਿੱਲ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਕੰਪਨੀ ਵਾਲੇ ਲਿਆਂਦੇ। ਕੰਪਨੀ ‘ਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦਾ 5000 ਕਰੋੜ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਾ ਬਕਾਇਆ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕੰਪਨੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੋ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਇਕ ਸਾਲ ‘ਚ 300 ਗੁਣਾ ਵਧ ਗਏ ਹਨ। ਪਰ ਫਿਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ 200 ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 70 ਫੀਸਦੀ ਸ਼ੇਅਰ ਮਾਲਕਾਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹਨ, 25 ਫੀਸਦੀ ਬੈਂਕਾਂ ਕੋਲ ਗਹਿਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਹੀ 1 ਫੀਸਦੀ ਦੂਜੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਕੋਲ ਹਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ 40 ਜਾਂ 50 ਸ਼ੇਅਰ ਹੀ ਖਰੀਦੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਕੁਝ ਸ਼ੇਅਰ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹੀ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਵੇਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।
2 ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰ ਖਰੀਦ ਵੇਚ ਕੇ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਮੁੱਲ ਹਜਾਰਾਂ ਕਰੋੜਾਂ ਦਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ। ਫਿਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ FII (FOREIGN Investors) ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸ਼ੱਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਮਾਲਟਾ, ਮਾਰੀਸ਼ਸ, ਸੇਸ਼ੇਲਸ ਵਿੱਚ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਨ) ਕੰਪਨੀਆਂ DII (local Indian mutual funds and banks) (ਭਾਰਤੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਫੰਡ) ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ੇਅਰ ਆਫਲੋਡ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਪੈਸੇ ਬਾਹਰ ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਰਕਾਰੀ ਸ਼ਹਿ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਡਾਨੀ ਦੀ ਆਪਣੀ ਕੰਪਨੀ ‘ਚ 74.92 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਸ਼ੇਅਰ (shares ) ਹੈ ਜੋ ਕਦੇ ਵੇਚੇ ਖਰੀਦੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ। ਬੰਬਈ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ‘ਤੇ ਵਪਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ੇਅਰ ਸਿਰਫ 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਨ, ਬਾਕੀ 97 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਥਿਰ ਹਨ। 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਦਾ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਵਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ, ਵੇਚਦੇ ਹਨ, ਖਰੀਦਦੇ ਹਨ, ਕੁਝ ਸ਼ੇਅਰ ਵੇਚਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ FII ਕੰਪਨੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸ਼ੇਅਰ DII ਡੀਆਈਆਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਵੇਚਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਫਮਾਰਕੀਟ ਵਪਾਰ (offmarket trade) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ FII (Foreign Institutional Investors) ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਅਡਾਨੀ ਦੇ 3 ਫੀਸਦੀ ਸ਼ੇਅਰ DII institutional investors ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ। DII ਭਾਰਤ ਦਾ ਪੈਨਸ਼ਨ ਜਾਂ ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡ (Mutual Funds ) ਹੈ। 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ FII ਮੁੱਲ 30 ਗੁਣਾ ਜਾਂ ਲਗਭਗ 90 ਹੋ ਗਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਸਲ 20 ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ 20 ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ 3 ਵੇਚ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 70 ਬਣਾ ਲਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ FII ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਵੀ 3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸ਼ੇਅਰ ਵੇਚ ਕੇ (19.56 ਤੋਂ 16.62 ਤੱਕ) ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਫੇਰ ਇਹ 70 ਨੂੰ ਦੁਬਈ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਡਾਨੀ ਦਾ ਭਰਾ ਦੁਬਈ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਭਾਰਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਹੁਣ FII ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੀ ਉਹੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜੋ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਡਿਫਾਲਟ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਾਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। Albula Funds, Cresta Funds, ਜੋ ਅਡਾਨੀ ਦੇ FII investor ਹਣ ਸ਼ੱਕ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਅਟੈਚ ਕੀਤੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਮਝਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਓਗੇ ਕਿ ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੱਕੀ ਹਨ।
ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਦੂਜੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਨੀਤੀਕਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਮੁਫਤ ਸ਼ਾਮਲਾਟ ਜ਼ਮੀਨ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਕਲੋਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ। ਉਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਿਵੇਂ ਛੋਟਾ ਨਸ਼ਾ ਵਪਾਰੀ ਕਾਫੀ ਪੈਸਾ ਕਮਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਹੋਰ ਧੰਦਿਆਂ ਵਿਚ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
ਏਅਰਪੋਰਟ , ਥਰਮਲ ਪਲਾਂਟ , ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ੇ, ਅੰਨ ਦੇ godown ਲੈ ਕੇ ਇਹ ਚਿੱਟੇ ਚਾਦਰੇ ਬਣਨ ਲਗਦੇ। ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ 70 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕੁਝ ਚੋਣਵੇਂ ਆਰੀਆ ਸਮਾਜੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਪੜਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜੁਲਾਹੇ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ੀ-ਰੋਟੀ ਗੁਆ ਬੈਠੇ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰ ਬਣਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਫਿਰ ਇਹੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ, ਜੁਲਾਹੇ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਕਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ। ‘ਆਪ’ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨੇ ਲੁਧਿਆਣਾ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਨੂੰ ਟਿਕਟਾਂ ਵੇਚੀਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਮਲਾਟ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਲੋਨੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ।
ਤਾਂ ਹੀ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੈਂਗਸਟਰ ਅਤੇ ਮਾਫੀਆ ਡੌਨ ਦੁਬਈ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਵੀ ਦੁਬਈ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪੈਸਾ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਬੇਲ ਅਲੀ (Jebel Ali ਦੁਬਈ ਦਾ FREEZONE) ਬੰਦਰਗਾਹ ਖੇਤਰ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਪੋਰੇਟਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਵੇਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਪੈਸਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਪੋਸਟ ਲੰਬੀ ਹੈ ਪਰ ਅਟੈਚ ਕੀਤੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਲਿੰਕਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਹੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਮਝ ਆਉਣ ਲੱਗੇਗੀ। ਅਨਾਜ ਵਪਾਰ, ਈਵੀ ਕਾਰਾਂ, ਸੋਲਰ ਪੈਨਲ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਮਿੱਲਾਂ ਦਾ ਇਹ ਸਾਰਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਜੋ ਲੱਖਾਂ ਸਪਿੰਡਲਾਂ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ, ਸਹਿਕਾਰੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਅਸਲ ਲੋੜ ਦੂਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਅਜਿਹੇ ਪੰਜਾਬ ਪੱਖੀ ਏਜੰਡੇ ਤੇ ਦ੍ਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਆਮ ਪਾਠਕ ਲਈ ਥੋੜ੍ਹਾ ਉਲਝਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਤਕਨੀਕੀ ਸ਼ਬਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕੋਈ ਬਰਾਬਰ ਅਤੇ ਢੁਕਵਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸਰਲ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ਹਿ ਨਾਲ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਡੇ ਅਮੀਰ ਬਣਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਆਪ ਨੂੰ ਸਮਝ ਪੈ ਸਕੇਗੀ, ਜੋ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ।
#Unpopular_Opinions
